Voor opleidingen in het hoger onderwijs is het ontwerpen en bijhouden van een samenhangend curriculum met een logische opbouw van kennis en vaardigheden van groot belang. Net zo belangrijk is het om deze samenhang duidelijk te maken naar docenten en studenten toe, zodat de leerlijn ook doorwerkt op lesniveau en studenten in staat worden gesteld om tot een cumulatieve opbouw van kennis en vaardigheden te komen. Dit item bevat een stappenplan om leerlijnen te verbeteren en een tool om de leerlijnen zichtbaar te maken binnen de opleiding. Beiden zijn het resultaat van het USO-project Zichtbare Leerlijnen.

Klik hier voor de Leerlijnentool.
Lees hier de publicatie in onderwijsinnovatie (maart 2018)

Achtergrond

Leerlijnen worden gezien als een beredeneerde opbouw van kennis en vaardigheden, geëxpliciteerd in producten per cursus, die toewerken naar de tussen- en einddoelen van het curriculum. Een leerlijn is dus meer dan een omschrijving van een rode draad in een opleidingsprogramma; het is een operationele vertaling van een onderwijsdoel naar cursusinhouden en -activiteiten.

Beschrijving

A. Leerlijnen verbeteren

Met de keuze voor een of meerdere leerlijnen wordt zichtbaar welke onderwerpen door de opleiding worden gezien als kernelementen binnen het opleidingsprogramma die in meerdere cursussen in het curriculum worden aangeboden.

Stap 1. Bepaal welke leerlijn ontwikkeld dient te worden.

1. Doel(en) en functie(s) van de leerlijn (en) in het curriculum
   • Welke opbouw/samenhang binnen het curriculum wil je zichtbaar maken?
   • Welke leerlijn(en) zijn te onderscheiden?
   • Welke eindtermen worden met de leerlijn afgedekt
2. Welke leerlijn heeft prioriteit om te ontwikkelen, te verbeteren, of beter te implementeren in het onderwijs?
   • Welke leerlijn is niet goed zichtbaar in de curriculumopbouw en cursusbeschrijvingen?
   • Welke leerlijn is nog niet goed doordacht en/of ontwikkeld?

Stap 2. Bepaal de inhoud van de leerlijn.

1. Welke componenten binnen een leerlijn zijn te onderscheiden (bijvoorbeeld  vaardigheden, kennisdomeinen)?
2. Per component: welke inhoud van de leerlijn komt terug in de verschillende cursussen?
3. Per component: op welke wijze komt de inhoud aanbod (bijvoorbeeld geoefend/getoetst) en op welke wijze wordt de inhoud van de leerlijn opgebouwd over de jaren?

B. Leerlijnen zichtbaar maken

Wanneer de leerlijn opgesteld of geïnventariseerd is, is de volgende stap te komen tot een manier om alle betrokkenen (studenten, docenten en de organisatie) op de hoogte te houden en actief betrokken te houden bij (ontwikkelingen van) de leerlijn(en). Universiteit Utrecht heeft een leerlijnentool ontwikkeld die bijdraagt aan het visualiseren van gerelateerde onderdelen binnen een curriculum.

De leerlijnentool kan worden gebruikt om:

1. Het inzicht van studenten te vergroten in hun eigen academische kennis, vaardigheden en ontwikkeling;
2. Bij te dragen aan de afstemming, evaluatie en verbetering van het curriculum door docenten. Hiermee wordt de samenhang van het curriculum versterkt en de kwaliteit van het onderwijs verbeterd.

Klik hier voor de Leerlijnentool.
Voor verdiepende informatie, lees de publicatie in onderwijsinnovatie (maart 2018).