Reflectieve vragen over professioneel-ethische kwesties
Docenten stellen reflectieve vragen opdat studenten tijdens het proces leren nadenken over verschillende professioneel- ethische kwesties. Inzicht in en begrip van dit soort kwesties wordt aan het einde van de cursus getoetst door middel van een persoonlijk reflectieverslag.
Dit artikel is een voorbeeld van een good practice uit het hoofdartikel Ethiek is de basis.
Hybrid
Tijdsduur
Deze activiteit is niet aan een bepaalde tijd gebonden. Het gaat om de vragen die docenten stellen aan studenten, die tot reflectie moeten leiden.
Les inrichting
Studenten werken in een projectteam aan een adviesopdracht voor een echte opdrachtgever.
Groepssamenstelling
Groepjes van 4/5.
Manual
Stap 1. Voorbereiding
Parallel aan de werkgroepbijeenkomsten werken studenten in groepjes aan hun langlopende opdracht (LLO). Rondom de uitvoering van de LLO lopen zij, in interactie met elkaar of de opdrachtgever, al dan niet tegen vraagstukken aan. Aan studenten wordt gevraagd om deze vraagstukken mee te nemen naar de werkgroepbijeenkomsten. Tijdens deze werkgroepbijeenkomsten reflecteren studenten gezamenlijk op de uitvoering van de LLO en de ingebrachte vraagstukken.
Stap 2. Tijdens de les
Tijdens de werkgroepbijeenkomst voor de LLO is belangrijk te benoemen dat niet de vorm/ het product van de opdracht, maar het vraagstuk en de bijbehorende opdrachtgever in de gezamenlijke reflectie centraal staan. Met dit als uitgangspunt stelt de docent reflectievragen die studenten aanzetten tot dieper nadenken. Deze reflectievragen kunnen ook gericht zijn op ethische vraagstukken of vraagstukken die te maken hebben met jouw integriteit als wetenschapper.
Vragen als deze zouden kunnen er tijdens de verschillende fasen van het project er als volgt uit zien;
Vraagverkenning en formulering
- Hoe bepaal je in samenspraak met de organisatie aan welke onderzoeksvraag gewerkt wordt en op welke manier?
- Welke onderliggende problematiek ligt ten grondslag aan de onderzoeksvraag? En hoe ga je hier in je rol als wetenschapper mee om?
- Hoe deel je je eigen perspectief op het vraagstuk als dat afwijkt van dat van de organisatie?
- Wat doe je als het beeld van ‘goed’ praktijkonderzoek van de organisatie haaks staat op dat van jou en je projectgroep?
Dataverzameling
- De organisatie of opdrachtgever kan je geen toestemming geven om bepaalde data te verzamelen onder personen binnen de organisatie of kan niet of pas in een laat stadium van het project het verzamelen van gegevens ondersteunen, wat doe je dan?
Betrekken van stakeholders
- Welke belanghebbenden in het vraagstuk worden betrokken in jullie veranderopdracht en op welke manier? Wat betekent dat voor de bevindingen en het advies?
Rapporteren en kennisdelen
- Hoe schrijf en spreek je over de organisatie op een professionele manier?
- Wat doe je als je bepaalde gegevens niet mag publiceren van de opdrachtgever of moet herformuleren?
- Welke gegevens mag je wel/niet publiceren (bijvoorbeeld omdat het participanten kan schaden)?
Stap 3. Het gesprek komt op gang
Het gesprek dat op gang komt na deze vragen, heeft als doel inzicht en perspectief te bieden in de vraagstukken die studenten voorafgaand aan de werkgroep meenamen. Op deze manier kunnen hobbels in de interactie tussen studenten, of tussen student en opdrachtgever worden aangepakt en leren studenten hoe zij in een professionele organisatie kunnen handelen.
Stap 4. Evaluatie
Om een beeld te krijgen van het reflectief vermogen en opgedane inzichten per student, wordt aan het einde van de cursus een individueel reflectieverslag geschreven. Hierin geven studenten aan op welke manier verschillende reflectieve vragen hun denken en handelen hebben beïnvloed
Zie ook voorbeeldrubric OWW-Leidraad lang lopende opdracht