Ethiek en integriteit in onderwijs
De afgelopen jaren is er meer publieke aandacht voor wetenschapsethiek en -integriteit. De kwam onder andere door de ‘affaire Stapel’, maar ook door aangescherpte regelgeving. Onder ethiek en integriteit verstaan we ‘gewenst gedrag’, al bestaat er discussie over wat dat precies inhoudt. In 2021 startte een FUSO EMP project met als doel het in kaart brengen van ethiekonderwijs aan de Faculteit Sociale Wetenschappen. Het project is in 2024 afgerond en heeft dit overzicht opgeleverd.
Waarom is aandacht voor onderzoeks- en integriteitsonderwijs belangrijk?
- Wetenschapsfraude is de afgelopen jaren sterker in de publieke belangstelling komen te staan en de regelgeving is op zowel internationaal als nationaal aangescherpt.
- Wetenschappers zijn zich meer dan ooit bewust dat zij een publieke taak vervullen en dienen zich sterker bewust te zijn van de consequenties van hun handelen.
- Van wetenschappers wordt verlangd dat zij meer rekeninghouden met de belangen van onderzoeksparticipanten en/of (maatschappelijk) partners met wie zij intensief samenwerken.
Figuur 1. Ethiek en integriteit in onderwijs
Klassieke onderzoeksethiek omvat regels en voorschriften die zich richten op het bevorderen van het goede, het vermijden van het verkeerde, het stimuleren van rechtvaardigheid en het beschermen van de belangen van betrokkenen binnen de onderzoekspraktijk.
Professionele ethiek en integriteit heeft te maken met de manier waarop wetenschappers zich tot de praktijk verhouden. Hoe handelen wetenschappers die ook professionals zijn, welke legitimiteitskwesties spelen een rol in de uitoefening van hun vak, en welke belangen staan op het spel? Professionele ethiek en integriteit is gericht op het bevorderen van reflectie op de eigen beroepspraktijk en het omgaan met normatieve vragen daarin.
Wetenschappers hebben niet alleen een academisch en professionele taak, maar ook een maatschappelijke opdracht. Hoe zien zij deze opdracht, en welke verantwoordelijkheden horen hierbij? Maatschappelijke ethiek en integriteit is gericht op het onderzoeken van de taken en plichten van een academicus in het politieke, maatschappelijke en culturele veld.
