Het Vlak: in dialoog over complexe onderwerpen met behulp van objecten
Figuur 1. Afbeelding van materialen en set up van Het Vlak
Het Vlak is een creatieve, gemodereerde dialoogvorm waarbij deelnemers samen een situatie of onderwerp onderzoeken en verbeelden via objecten. Onder begeleiding van een moderator (ver)plaatsen deelnemers objecten, terwijl ze reflecteren op wat ze zien en ervaren. Er wordt niet toegewerkt naar een oplossing, maar naar een gezamenlijke verkenning van de complexiteit van de situatie en verschillende perspectieven hierop.
Het Vlak is geschikt om complexe of gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken en te oefenen met dialoogvaardigheden, zoals actief luisteren, bewustwording van eigen en andermans perspectief, en omgaan met ongemak.
Achtergrond
Het Vlak is samen met kunstenaarsplatform Building Conversation ontwikkeld als onderdeel van het Comenius onderwijsinnovatie project ‘Fostering an Open Mind and Open Attitude in Higher Education’ dat tot doel heeft om uitwisseling van perspectieven en dialoogvoering in het onderwijs te stimuleren met creatieve werkvormen.
Als onderdeel van dit project zijn de volgende leeractiviteiten ontwikkeld:
- Open Mind game: een digitale game die perspectief nemen stimuleert
- Playing Perspectives: een spel ontwerp toolkit waarin verschillende perspectieven worden onderzocht
- Het Vlak: een creatieve dialoogvorm waarmee dialoogvaardigheden geoefend worden en gevoelige of complexe onderwerpen bespreekbaar worden.
On-campus
Aan de hand van een vooraf vastgesteld onderwerp vindt in kleine groep een gesprek van 30-45 minuten plaats bij Het Vlak. Deelnemers gaan met behulp objecten en onder begeleiding van een moderator met elkaar in gesprek over actuele en complexe onderwerpen op het snijvlak van wetenschap en maatschappij. Na een korte pauze volgt een nagesprek waarin de deelnemers reflecteren op zowel de inhoud van het gesprek als hun ervaring met deze vorm van gesprek voeren.
Manual
Supplies needed
- Moderator (extern of de docent na volgen van training)
- Het Vlak materiaalkit (incl vloerdelen en objecten)
Let op:
Voor begeleiding van het gesprek wordt sterk aangeraden om met een getrainde moderator te werken. Volg zelf de training of kijk of er externe moderator beschikbaar is. Neem contact op met Sigrid Merx voor de mogelijkheden voor trainingen en externe moderatoren.
Reserveren van de materiaalkit
voor de binnenstad: via Sigrid Merx s.merx@uu.nl
Set-up classroom
Step 1 (Preparation)
Boek een geschikte ruimte (incl voorbereidingstijd) en de materialen. Regel een moderator of volg de training om zelf het gesprek te kunnen begeleiden.
Step 2 (Preparation)
Bepaal in overleg met de moderator of studenten het onderwerp van het gesprek. Kies een onderwerp/situatie die complex is en relevant is in de context waarbinnen het gesprek gevoerd wordt (bijvoorbeeld een specifieke cursus). Onderwerpen op het snijvlak van wetenschap en maatschappij zijn vaak geschikt, bijvoorbeeld klimaatverandering, inclusie, AI en ethiek, vaccinatie, dierproeven, polarisatie, dekolonisatie, adoptie, zelfbeschikking, de wolf in Nederland. Zie de docentenhandleidingvoor voorbeelden.
Step 3 (Preparation)
Vertaal (in overleg met de moderator) het onderwerp naar een casus. Wie en wat, welke (f)actorenen emoties spelen in deze complexe onderwerpen een rol? En hoe spelen deze op elkaar in? Formuleer de casus zo dat deze duidelijk maakt waar de spanning in de situatie zit en uitnodigt tot onderzoek en verkenning. Zie de docentenhandleidingvoor voorbeelden.
Step 4 (Preparation)
Bereid de ruimte voor: zorg voor voldoende vrije ruimte en leg Het Vlak en de objecten klaar.
Step 5 (During class)
Step 6 (During class)
Aan de hand van Het Vlak, en onder begeleiding van de moderator, vindt een gesprek plaats van 30-45 minuten. Door objecten op het vlak te plaatsen en hun gedachten hierover te verwoorden, onderzoeken en verkennen de deelnemers met elkaar wie en wat, welke actoren, factoren en emoties een rol spelen in de situatie, maar vooral hoe deze zich tot elkaar verhouden en op elkaar inspelen. Daarbij is er rust en ruimte om te overdenken en eventuele spanningen en emoties te benoemen.
Step 7 (Reflection)
Na een korte pauze volgt een nagesprek waarin de deelnemers reflecteren op het gesprek. De nadruk ligt hierbij zowel op de manier waarop het gesprek is gevoerd – hoe was het om op deze manier een gesprek te voeren? – als op de inhoud – heeft het gesprek onze blik op het onderwerp verdiept of veranderd?
Step 8 (Evaluation)
Deelname aan Het Vlak biedt waardevolle mogelijkheden om de opgedane inzichten en ervaringen verder te integreren in het leerproces van de studenten. In een vervolgactiviteit kunnen zij bijvoorbeeld de reflectie verder uitwerken, het besproken onderwerp verder verdiepen of andere gespreksvorm laten bedenken. Zie de docentenhandleidingvoor suggesties.
You are free to share and adapt, if you give appropriate credit and use it non-commercially. More on Creative Commons