Het hoe en waarom van hoge verwachtingen in het leerproces
Mensen leren meer als je laat zien dat je hoge verwachtingen van ze hebt. Sterker nog, mensen leren hierdoor ook beter, omdat ze gestimuleerd worden om in zichzelf te geloven en het meeste uit zichzelf te halen. Deze theorie van hoge verwachtingen speelt dan ook een grote rol bij beeld- en didactisch coachen, dat zich kenmerkt door dezelfde positieve insteek. Wat is beeld- en didactisch coachen precies? En op welke manieren hun je hoge verwachtingen laten zien?
Wat is beeld- en didactisch coachen
Beeldcoaching is een instrument dat helpt bij de professionele ontwikkeling van bijvoorbeeld docenten, begeleiders en leidinggevenden. Didactisch coachen is het planmatig en doelgericht coachen, waarbij je het denken van de lerende stimuleert op een motiverende manier die leerbevorderend werkt. Door beeldcoaching en didactisch coachen te combineren, kun je iemand systematisch coachen door feedback te geven op en vragen te stellen over videobeelden van de eigen werkpraktijk.
Door het maken, bekijken en analyseren van video-opnames krijg je meer inzicht in je eigen handelen. Vervolgens bedenk je verbeterstappen die je toepast in de praktijk, en reflecteer je hier opnieuw op. Door naar beelden te kijken, is het makkelijker om een gesprek te voeren over wat er te zien en te horen is. Ook kun je makkelijker de verdieping zoeken, door bepaalde beelden vaker terug te halen en in te zoomen op specifieke fragmenten en gedragingen.
Beeld- en didactisch coachen focust op wat er goed gaat, en niet op wat er minder gaat
Kenmerkend voor beeld- en didactisch coachen is het focussen op dat wat al goed gaat, en niet de nadruk leggen op wat er minder goed gaat. Deze positieve insteek is een vorm van ‘het hebben van hoge verwachtingen’.
Hoe kun je hoge verwachtingen laten zien
Er zijn verschillende manieren waarop je de lerende je hoge verwachtingen kunt laten zien. Belangrijk is dat het bij hoge verwachtingen gaat om wat er mogelijk is in het hier en nu, en niet in de (verre) toekomst.
In haar lectorale rede ”Hoge verwachtingen gaan over (n)u” beschrijft Lia Voerman vier interventies vanuit het laten zien van hoge en lage verwachtingen in het voortgezet onderwijs (gebaseerd op Rosenthal & Jacobsen 1968, Rubie-Davies 2015 en Wang, Rubie-Davies & Meissel 2018). Deze interventies zijn ook toepasbaar in (onderwijs)situaties buiten het vo-veld.
| Hoge verwachtingen | Lage verwachtingen | |
| Tijd om te antwoorden | Docenten wachten langer op een antwoord | Docenten wachten niet heel lang op een antwoord |
| Gedrag na een verkeerd antwoord | Docenten herhalen of parafraseren de vraag: ze helpen om het antwoord te vinden | Docenten geven een aanwijzing of geven iemand anders de beurt |
| Aantal beurten | Docenten geven deze studenten bij klassikale vragen vaker de beurt | Docenten geven deze studenten bij klassikale vragen minder vaak de beurt |
| Tevredenheid met antwoord | Docenten zijn minder snel tevreden met een antwoord en vragen vaker door | Docenten zijn snel tevreden, ook met een half-goed of fout antwoord |
| Hoge verwachtingen | Lage verwachtingen | |
| Negatieve feedback | Docenten geven minder negatieve feedback | Docenten geven meer negatieve feedback |
| Positieve feedback | Docenten geven meer positieve feedback | Docenten geven minder positieve feedback |
| Specifieke feedback | Docenten geven meer specifieke feedback, zowel positief als negatief | Docenten geven minder specifieke feedback, zowel positief als negatief |
| Hoge verwachtingen | Lage verwachtingen | |
| Inhoud van de aanwijzingen | Docenten geven hoogwaardige aanwijzingen met meer inhoud | Docenten geven meer aanwijzingen |
| Zelfstandigheid | Docenten geven meer autonomie, laten meer zelf uitproberen | Docenten laten studenten minder zelfstandig werken, zitten ‘er meer op’ |
| Hoge verwachtingen | Lage verwachtingen | |
| Aandacht | Docenten geven meer aandacht, plaatsen de studenten dichter bij hun bureau, hebben meer onderonsjes met hen en geven deze leerlingen hogere cijfers | Docenten geven minder aandacht, plaatsen studenten verder bij hen vandaan, hebben minder onderonsjes met hen en geven deze studenten lagere cijfers |
| Vriendelijkheid | Docenten zijn vriendelijker, hebben meer oogcontact met hen en glimlachen vaker | Docenten zijn minder vriendelijk, hebben minder oogcontact met hen en glimlachen minder vaak |
Al deze interventies van docenten worden gezien als een concretisering van ”het hebben van hoge verwachtingen” en geven studenten meer kansen om te leren en tot betere leerresultaten te komen [Rosenthal & Jacobson 1968; Rubie-Davies 2015; Wang, Rubie-Davies & Meissel 2018].
‘Actiepunten verbinden aan ontdekkingen’
Door beeldcoaching te integreren met didactisch coachen, geeft dit een instrument in handen waarmee je de lerende hoge verwachtingen kunt laten zien in het hier-en-nu. De positieve insteek die wordt gehanteerd bij beeld- en didactisch coachen is gericht op het versterken van geslaagde interacties en interventies, en geeft daarmee vertrouwen in eigen kunnen.
Een coachee zei hierover: “Na het stapje bewustwording stopte het proces in mijn hoofd. Mijn beeldcoach heeft ervoor gezorgd dat ik verder dan dat kon denken door door te vragen en mij actiepunten te laten verbinden aan mijn ontdekkingen. Daarnaast gaf de zeer specifieke feedback (en complimenten) mij inzicht in wat ik al goed deed, zelfs als ik daar niet zo bewust mee bezig was. Dit bood vervolgens de mogelijkheid om deze vaardigheden verder uit te bouwen of bewuster in te zetten.”
Kortom, stel jezelf eens de vraag wat jij kunt doen om te laten zien dat je hoge verwachtingen hebt van een lerende, in het hier en nu?
Aan de slag met beeld- en didactisch coachen
Beeld- en didactisch coachen inzetten voor reflectie op je onderwijs
Wil je meer zicht op hoe jij jouw didactische kwaliteiten inzet? In een beeldcoachtraject word je gecoacht door een van onze zeven gecertificeerde coaches aan de hand van opnames van jouw onderwijs.
Zelf beeld- en didactisch coach worden
In de Opleiding Beeld- en Didactisch Coachen leer je de basisvaardigheden van didactisch coachen integreren met beeldcoaching. Je wordt opgeleid tot een erkende ‘beeld- en didactisch coach’.
Literatuur
Rosenthal, R., & Jacobson, L. (1968). Pygmalion in the classroom: teacher expectations and pupils’ intellectual development. New York: MSS Modular Publications.
Rubie-Davies, C. (2015). Becoming a high expectation teacher. Raising the bar. London & New York: Routledge.
Voerman, L. (2021). Hoge verwachtingen gaan over (n)u. De invloed van de verwachtingen van leraren op het leren en de motivatie van hun leerlingen . (Openbare les).
Wang, S., Rubie-Davies, C., & Meissel, K., (2018) A systematic review of the teacher 85 expectation literature over the past 30 years, Educational Research and Evaluation, 24, 124-179, doi: 10.1080/13803611.2018.1548798
You are free to share and adapt, if you give appropriate credit and use it non-commercially. More on Creative Commons